Ranidoj servas kiel modelo
Ranidoj kaj lacertuloj posedas mirindajn kapablojn: Se ili perdas sian voston, tutsimple post kelkaj tagoj ili havas novan. Esploristoj nun analizis la molekulajn mekanismojn de tiu regenero.
Al homo povas jen kaj jen rapide okazi akcidenteto: Oni frotvundiĝas aŭ pro malatento tranĉas sin en la fingron. Bonŝance la haŭto regeneriĝas kaj apenaŭ restas postsignoj de la malbonŝancaĵo. Sed nia korpo povas ripari nur malgrandajn vundiĝojn. Fortranĉita fingro ekzemple estas por ĉiam perdita se ĝi ne rapide realkudriĝas fare de specialistoj.
Ĉe ranidoj kaj lacertuloj la afero statas alie: Se ili perdas sian voston, ene de malmultaj tagoj rekreskas nova vosto. Britaj esploristoj nun analizis la molekulajn mekanismojn malantaŭ tiu fenomeno. La surpriza rezulto estas: Reakciaj specoj de oksigeno (ROS) ludas gravan rolon ĉe la regenero.
Por la eksperimentoj la esploristoj detranĉis la voston de ranidoj de la specio Xenopus kaj observis sekve la ŝanĝiĝojn en tiu korpa zono de la bestoj. El antaŭaj eksperimentoj la esploristoj jam sciis, ke post la fortranĉo de la vosto aktiviĝas genoj kiuj gravas por la produktado de reakciaj oksigenaĵoj.
Reakciaj oksigenaĵoj estas grupo da substancoj kiuj enhavas oksigenon, al tio apartenas ekzemple liberaj radikaloj (kiuj estas tre reakciemaj), sed ankaŭ ĥemiaj kombinaĵoj kiel hidrogenperoksido (H2O2). Sub stresaj kondiĉoj kiel UV-radiado aŭ varmego la koncentriĝo de reakciaj oksigenaĵoj signife pliiĝas. Ankaŭ en la procezo de kadukiĝo verŝajne ili ludas gravan rolon.
La teamo post tio detale esploris per mikroskopaj kaj molekulbiologiaj metodoj la kunligejojn ĉe la ranidoj. Por tio la sciencistoj uzis substancon kiu en ĉeesto de hidrogenperoksido en la ĉeloj ŝanĝas sian koloron.
Per tiu metodo ili povis jam ses horojn post la detranĉo pruvi pli altan koncentriĝon de hidrogenperoksido. Ili tre miris trovi dum la regenero de la ranidaj vostoj tiel altajn koncentriĝojn de reakciaj oksigenaĵoj.
Plue la esploristoj eltrovis ke rekciaj oksigenaĵoj havas reguligan efikon je certaj signalvojoj kies aktivigo kondukus al kreskado kaj dividado de ĉeloj. Se oni malebligis la produktadon de reakciaj oksigenaĵoj per la aldono de certaj substancoj, la aktivigo de la tiel nomataj WNT-signalvojoj ne funkciis kaj la reformiĝo de la ranidaj vostoj ne okazis.
La esploritaj signalvojoj estas konataj ĉe multaj specioj. La samaj mekanismoj kondukas laŭ la esploristoj ankaŭ ĉe la homo al kreskado kaj dividado de ĉeloj - kaj ĝuste tio igas la aferon tiom interesa. Tiuj rezultoj ŝanĝas la pensmanieron - reakciaj oksigenaĵoj ŝajne ludas gravan rolon ĉe resaniĝo kaj regeneriĝo. Ili povas konduki al novaj terapiformoj en la kuraco de vundiĝoj ĉe la homo. Nun la esploristoj pliprofundigos ankoraŭ siajn esplorojn.