Proksima parolado
Se oni aŭskultas paroladojn en Esperanto - ĉu en kongreso ĉu en radio - la tono de tiuj paroladoj plej ofte estas oficialeca, ĉar ja ankaŭ la temoj pritraktataj ne venas el la privata sfero. Tiuj paroladoj plej ofte havu ja instruan kaj edifan karakteron. Tio certe levas la moralan motiviĝon de la geaŭskultantoj kaj por "pacaj batalantoj" la morala forteco certe estas grava.
Aliflanke por plikreskigi la lingvon en la homoj, tio ne sufiĉas: Tiu oficialeca parolado tenas tre grandan distancon inter parolanto kaj aŭskultanto. La lingvo iel ŝvebas super la homoj sed ĝi ne fariĝas parto de la homoj. Se ni konsideras la lingvon kiel ion sanktan, tiam tio signifas ke ni devas pritrakti ĝin tre singarde. Normala homo konsideras sin plej ofte ne sufiĉe digna kaj do iuj altranguloj, ekz. profesoroj, montru kiel la lingvo aŭdiĝu.
Vi certe jam rimarkis ke tia sinteno kondukas en sakstraton. Se la lingvo fariĝu parto de ni mem, ĝi estas same sankta aŭ ne, kiel ni mem. Ĝi ne ŝvebas super ni, ĝi estas en ni. Sed per kia sorĉado la lingvo povas fariĝi parto de ni? Pensu pri infano kiu lernas la gepatran lingvon. La infano lernas de proksimaj personoj: de la patrino, la patro, la gefratoj, geavoj, geonkloj kaj gekamaradoj. La tono de parolado kun infano neniam estas oficialeca. Tio nur komenciĝas en la lernejo, sed eĉ tie ne jam dum la unuaj lernojaroj.
Oni klopodas ĉie teni la distancon malgranda, do esti laŭeble proksime unu al la alia. Tiu proksimeco esprimiĝas ankaŭ en la lingvo. La infanoj volas paroli laŭeble simile kiel la aliaj. Ili imitas la parolmanieron unuj de la aliaj. Tio koncernas ankaŭ la parolmelodion - la kadencon. Tiu konduto restas ankaŭ ĉe plenkreskuloj, sed plenkreskuloj pli konscias pri la diferenco kiu estas proksimulo aŭ ne. Paroli laŭ "fremda" maniero por plej multaj homoj estas neebla.
Nur relative malmultaj homoj kapablas lerni paroli laŭ "fremda" maniero. Tio estas grava konstato por la parolado de Esperanto. Kiu lernas Esperanton en kurso hejmlande kun samlandanoj, tiu lernas paroli Esperanton laŭ la hejmlanda parolmaniero. Depende de la hejmlanda lingvo tiu parolmaniero povas aŭ tre bone taŭgi por Esperanto aŭ ĝi povas ekstreme malkongrui.
La kursgvidanto devas paroli sen tiu hejmlanda akĉento resp. la lernantoj devas aŭdi bonajn parolekzemplojn por elimini nekorektan prononcon kaj por konsciiĝi ke Esperanto ja havas sian propran parolsistemon kiun la lernantoj laŭeble bone alproprigu al si. Por atingi tion la tekstoj devas pritrakti temojn el la proksima homa sfero.
Se oni familiariĝas kun io, oni alproksimiĝas. Do se la distanco dekomence estas malgranda tiu familiariĝo plej bone funkcias. La homoj ja volas lerni Esperanton por esti kapablaj alproksimiĝi al homoj kiuj ja eble vivas je granda distanco sed kiuj tamen estas interesaj por konatiĝi kun ili. Oficialeca parolmaniero ne kontribuas al tio.