Natura eminenteco kaj moderna teknologio

Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Gian Piero Savio el Israelo

Noviga detektilo por eksplodaĵoj kaj drogoj

Verŝajne baldaŭ malaperos el la flughavenoj la iksoradiaj skaniloj por korpa inspektado. Tutnova israela entrepreno brile kaj sukcese trapasis la testan fazon de neeraripova sekureca sistemo (nomata "BioExplorers"), kiu baziĝas sur la mirindaj flarkapabloj de... musoj. La ĉefa kreinto de tiu sistemo estas Eran Lumbroso, rezerva majoro de la mararmeo kaj doktoro pri biologio, zoologio kaj spertulo pri etologio (t.e. konduto de animaloj).

D - D-ro Lumbroso, kio estas la ŝlosilo de la sukceso de via revolucia sistemo?

R - Nia detektila sistemo ŝuldas sian esceptan nivelon de sukceso al la optimuma integriĝo de naturaj sensiloj, perfektigitaj fare de la natura evolucio dum milionoj da jaroj, kun la nunaj teknologiaj kapabloj. La flarkapabloj de niaj taŭge dresitaj musoj, kiujn ni nomas "biosensiloj", estas multe pli fidindaj ol tiuj de hundoj, aparte kiam oni uzas samtempe plurajn musojn (4 ĝis 8, depende de la apliko). Dum lastatempa testo en aĉetcentro, pli ol mil homoj pasis tra la sistemo kaj sur 22 el ili oni kaŝis eksplodaĵojn. Ĉiuj 22 estis malkovritaj kaj la falsaj alarmoj estis nur 0,1 procentoj.
 
D - Kiel la sistemo praktike funkcias?

R - Dum siaj 4-horaj deĵortempoj en la sistemo, la musoj moviĝas libere en komuna ĉambro, tra kiu fluas la aero venanta el la pordo, kie troviĝas la inspektata persono. Kiam la musoj flaras en la aero odorajn spurojn de eksplodaĵoj, kiujn ili estis dresitaj eviti, ili forkuras en flankan ĉambron tiel aktivigante la alarmon. Por eviti falsajn alarmojn almenaŭ du musoj devas eniri samtempe la flankan ĉambron.   

D - Ĉu mediaj distraĵoj povas influi la konduton de la musoj?

R - Niaj musoj loĝas en komfortaj ujoj lokitaj en niĉo, kiu izolas ilin de plejparto de mediaj distraĵoj. Klimatizilo certigas, ke la kondiĉoj estu optimumaj por la bonfarto de la musoj tiel, ke ili povas plenumi sian detektan taskon perfekte. Zorge faritaj testoj pruvis, ke fonaj odoroj, polvo aŭ cindro tute ne influas precizecon kaj fidindecon de rezultoj.
   
D - Kiom da odoroj viaj biosensiloj kapablas detekti?
R - Oni povas dresi niajn musojn por detekti dekojn da malsimilaj odoroj inter miloj da aliaj odoroj. Ĉiuj 4 ĝis 8 musoj de iu sistemo estas dresitaj por detekti ĉiujn odorojn signifajn por tiu specifa apliko. Kompreneble, ĉar tranĉiloj ne havas odoron, la vojaĝantoj devos daŭre pasis tra iu metaldetektilo.  

D - Kiom daŭras la dresado de la musoj?
R - La komenca dresado, inkluzive de detektado de la unua celodoro, daŭras ĉirkaŭ dek tagojn. Dresado por detekti aldonan odoron postulas kelkajn tagojn por ĉiu odoro.

D - Kia estas la vivodaŭro de la musoj.
R - Ili vivas 2-3 jarojn; sed por certiĝi pri ilia plej bona kapablo, ni limigas ilian laborperiodon je ĉirkaŭ 18 monatoj kaj poste... emeritiĝo.

D - Ĉu la publiko povas vidi la musojn?
R - Certe ne! Aparte virinoj povus teruriĝi! Ĝuste pro tio ni preferas paroli pri "biosensiloj" kaj ne pri "musoj"! Ili neniam iumaniere ekkontaktas personojn. Eĉ la aeron, kiu eliras el iliaj ujoj oni tre zorge filtras.

D - Ĉu estas risko de infektado de homoj per malsanoj fare de musoj?
R - Ne. Tute ne. Niajn musojn oni bredas en puregaj laboratoriaj kondiĉoj sub strikta veterinara kontrolo. La aero el la inspekta pordo fluas el la persono al la direkto de la sistemo kaj neniam kontraŭe.