La rango legeblas en la genoj

30/05/2012 18:05



Por sociaj bestoj la ĉeesto de samspeciuloj decidas pri la bonfarto. Ŝafoj troviĝas sub streso se la ŝafaro estas tro malgranda. En simia socio la situacio estas pli komplika: Altaj pozicioj alportas plej ofte bonan vivon, socie malpli altaj rangoj havas efikon je la sano - kaj je la genetiko.

Ekzistas la "vora premo". La voranto "leono" incitas la nervojn de la antilopo, lia ekzistado tenas la populacion de antilopoj malgranda kaj malbeligas la vivon de la survivantoj. Oni testis tion per Impala-antilopoj. Se aŭdiĝas blekado de leono el sonkonservo proksime de ilia grego, la bestoj reagas je tio per mezurebla maltrankvilo. Ili pli rapide movas la kapon tien kaj reen kaj maĉas konsiderinde malpli. Tio funkcias eĉ se tute ne videblas vorema malamiko. Ju pli malgranda grego estas des pli da streshormonoj troviĝas en la sango de la besto. Kaj en la sino de granda grupo la bestoj estas signife pli senstresaj ol en malgrandaj grupoj. Verŝajne tio devenas de la avantaĝo ke la pli granda grupo ofertas pli bonan protektadon kontraŭ eblaj malamikoj.

En grupoj kun hierarkia ordo la afero estas pli komplika. Ĉe simioj de la specio makakoj ekzistas klara rangordo. La altrangulinoj en testoj havis pli da imunĉeloj en la sango ol la simiinoj kun malalta rango. Socia sukceso do plifortigas la imunsistemon kaj daŭra malsukceso iam negative efikas je la sano.

Esploristoj povis eĉ eltrovi kontekston inter socia rango kaj epigenetikaj modifoj de la genomo. Se besto akiras pli altan rangon tio estas ankaŭ konstatebla en la genomo.

Tamen la vivo por alfa-besto ne estas senstresa. Testoj ĉe pavianoj konfirmas ke bestoj kun malalta rango ne havas facile elteneblan sorton. Sed ankaŭ la superuloj vivas sub forta premo. Ili daŭre devas defendi sian pozicion kontraŭ ambiciuloj kio respeguliĝas en la streshormona profilo. La plej agrablan situacion rilate al streso supozeble havas membroj de la supra meza tavolo de la ranglisto.

Ĉu tiuj konstatoj iel validas ankaŭ por la homo, pri tio la sciencistoj ne jam kuraĝas esprimi opinion.