La lingvo serena de Baldur Ragnarsson
Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Gian Piero savio el Israelo
Tutkorajn bondezirojn al eminenta esperantisto!
La 25-an de aŭgusto okazas la 82-a naskiĝdato de nia islanda elstara poeto-verkisto Baldur Ragnarsson. Antaŭ dekduo da jaroj, kiel freŝbakita esperantisto (kvankam jam 56-jaraĝa), mi ekkonis lin per lia artikolo pri Julio Baghy en la rubriko "Nia kultura heredaĵo" de la revuo Juna Amiko, kiun li daŭre prizorgas.
La unua verko de Ragnarsson, kiun mi vere frandis, estis la historia romano "Sagao de Njal", kiun li tradukis en Esperanton el la islanda lingvo. Nur kiam, post 40 jaroj, mi finfine forlasis la alienigan informadikan mondon kaj ekinteresiĝis ankaŭ pri poezio mi malkovris lin kiel poeton kaj eseiston.
El lia plena originala verkaro "La lingvo serena" eldonita en 2007 mi deziras konatigi al vi du miaopinie tiklajn malkovrojn.
Unue, kiel nia poeto-verkisto priskribas sian esperantiĝon:
"Mian knabaĝon mi pasigis en vilaĝo ĉe unu el la multaj fjordoj, kiuj tranĉas la bordojn de Orienta Islando. Ambaŭflanke de tiu fjordo altaj montoj levas siajn pintojn al la ĉielo. La fjordo mem estas profunda kaj riĉa je fiŝoj. [...] Dum la vintro la infanoj kompreneble devis ĉeesti la lernejon, la solan en la vilaĝo. En tiu lernejo instruis mia patro. [...] Li edukiĝis en la Pedagogia Lernejo en la ĉefurbo Rejkjaviko. Unu el liaj kunstudantoj tie estis fervora esperantisto. Li havis la kutimon saluti la kunulojn matene en Esperanto: "Bonan tagon!". Tion diris al mi mia patro. [...]
En mia hejma vilaĝo estis ŝuisto, kiu tenis malgrandan librovendejon en ĉambro apud sia laborejo. Tie inter popularaj romanoj, biografiaj libroj kaj tradiciaj poemaroj mi trovis lernolibron de Esperanto. [...] Mi aĉetis tiun libron pro scivolemo kaj eble kun iom neklare intenco ĝin iam trastudi. Tiam mi havis 14 jarojn. Sekvis du jaroj en duagrada lernejo. La tempo por Esperanto ankoraŭ ne venis. [...] Unuajara gimnaziano iun tagon mi rimarkis en montrofenestro de librovendejo libron, kies titolo tuj frapis min rememorige pri mia knabaĝa intereso. [...] [Tie mi trafis] la unuan lernolibron de Esperanto en la islanda lingvo, eldonitan en 1909."
Tiel komenciĝis la mirinda simbiozo inter Baldur Ragnarsson kaj Esperanto.
Mia dua tikla malkovro rilatas al liaj poeziaĵoj. En la ĉapitro titolita "Islandecaj reeĥoj" nia poeto priskribas antikvan islandan literaturan ĝenron "Kortega poezio" kun specialaj poetika lingvouzo kaj stilo. Jen liaj ĉirilataj vortoj:
"... La kortegaj poemoj verŝajne estas netradukeblaj en kiun ajn lingvon, kvankam la versoformo mem estas sufiĉe bone transdonebla, precipe en Esperanto, efektive mi jam ĝin uzis por originala poemo, kiu ĉi tiel komenciĝas:
Verŝas benon brila suno
sur la tero kaj l'aero,
kisas monton dolĉa vento
blovetante zumas kanton.
Al la maro mi deziras
gaje kuri por plezuro,
vidi ondojn laŭe randi
blankan bordon de la fjordo.
Ĉi tiu strofo transdonas sufiĉe fidele la versoformon [...] kun ok linioj po ok silaboj kaj kun internaj rimoj, alterne plenaj kaj duonplenaj. La citita strofo tamen malhavas aliteracion, kiu estas nepra regulo en la malnova islanda poezio".
Jen do: ĉu ankaŭ vin tiklas la scivolemo enketi plue kaj malkovri, nur por via propra kontentigo, tiajn poeziajn ludojn?
Ĉar dank' al Baldur Ragnarsson mi fakte konatiĝis kun Julio Baghy kaj lia poemeto "Ĉe samovaro", kiam lastjare, ĝuste en aŭgusto, mi finpreparis esperantan filmeton "Sur la spuroj de Julio Baghy en Budapeŝto", mi dediĉis ĝin al li. Se vi deziras spekti la filmeton jen ĉisube ĝia ligilo: