Kiel esti (aŭ ne esti) verkisto

Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Gian Piero Savio el Israelo

Respondoj al legantoj fare de fama poetino

Antaŭ unu jaro forpasis, en sia domo en Krakovo post longa malsano, la fama pola poetino-verkistino, Wisława Szymborska [visŭava ŝimborska], Nobel-premiita pri literaturo en la jaro 1996.

Szymborska redaktis dum tri dekoj da jaroj (1953-1981) la rubrikon "Literatura poŝto" en la semajna revuo "La literatura vivo"  (pole "Życie Literackie" [ĵitje literackie]) aperinta en Krakovo, la urbo de ŝia rezidejo. Ĝuste rilate tiun revuon, nur eta kuriozaĵo: vidu en la supra dekstra bildo ion, kio aperis en ĝi en la jaro 1972!  

En sia rubriko la verkistino redaktis la respondojn al legantoj, kiuj petis publikigi siajn verkojn en la revuo. La rubriko estis unu el la plej legataj de la revuo, ne nur fare de legantoj, kiuj sendis siajn kreitaĵojn, sed ankaŭ fare de ĉiuj aliaj legantoj, kiuj frandis la allogon de la mallongaj respondoj plenaj per mordanta humuro kaj aforismaj perloj rilataj al literaturo kaj vivo.

Szymborska en siaj respondoj ofte rilatas al si mem uzante la unuan personon pluralan, t.e la tiel nomata moŝta "ni" (latine "pluralis maiestatis"). Nuntempe oni uzas ĝin malofte en literaturo kaj nur kiel retorika elturniĝo aparte kun humura aŭ ironia celoj. En la enkonduko al sia rubriko "Literatura poŝto" defendas la poetino la rajton publike moki la kreajn provojn de la sendintoj kaj uzi tion por igi la rubrikon eduke amuza.

Al la ĉefredaktoro demandanta:" Kiam vi vidas antaŭ viaj okuloj verkon de iu, kiu deziras fariĝi verkisto, verko sendefenda kaj trema pro angoro, ĉu vi ne sentas vin senkorulo?", ŝi respondis: "Senkorulo? Miaj komencaj poeziaĵoj mem estis terure malbonaj kaj miaj rakontoj tute ne konsiderindaj. Kaj mi scias, ke sitelo da duonvarma-duonmalvarma akvo elverŝita sur ies kapo havas kuracajn ecojn. Tamen vere senkorulo mi estis, kiam ulo, sin prezentanta kiel instruiston, skribis per banalaj skriberaroj."

Jen ĉi-sube kelkaj modelaj respondoj el la rubriko:

Sufiĉe ofte la redaktoro de "Literatura poŝto" devas legi leterojn, kiuj enhavas minacojn. Pli-malpli ilia tono estas: "Diru al mi, ĉu miaj tekstoj ion valoras, ĉar, se ne — mi tuj ĉesigos tion, deŝiros, forĵetos, apartiĝos de revoj de gloro, senesperiĝos, plene perdos memfidon, disrompiĝos, ebriiĝos, ĉesos kredi pri signifo de la vivo, k.t.p., k.t.p. La redaktoro ne scias, kion fari, ĉar ĉio tio, kion li povas skribi fariĝas timiga. Skribos li, ke la poeziaĵoj aŭ la prozo estas miskvalitaj - jam antaŭvidita estas granda tragedio. Skribos li, ke la poeziaĵoj aŭ la prozo estas bonaj — la morgaŭon, la verkinto ekfreneziĝos pro sia supoza genio (jam okazis tiaj kazoj).

Jen denove, duan fojon ĉi-semajne, ni ricevis rajtigon fari ĉiujn korektojn, kiujn ni opinias necesaj. Neniu utilo venos al literaturo fare de tiel trankvilaj komencaj verkistoj. Interese. Interese scii, ĉu la olimpika komitato jam ricevis leterojn, kies enhavo estis: "Mi intencas starigi mondrekordon kaj donas al vi rajtigon trejniĝi anstataŭ mi..."

Kiel fariĝi verkisto? Ĝenan demandon vi starigas. Ĝuste kiel infano, kiu demandis kiel oni faras bebojn, kaj kiam la patrino respondis, ke ŝi klarigos al li poste, ĉar nun ŝi estas tre okupita, insiste petegis: "Sed nun, klarigu al mi almenaŭ la kapon!"... Nu, bone! Klopodu ankaŭ ni klarigi almenaŭ la kapon: jen, oni bezonas iom da talento!

Konklude, Wisława Szymborska havas grandajn meritojn ankaŭ en edukado, se oni povas tiel difini ŝian krean verkadon en "Literatura poŝto". Dank' al ŝia agado la socio gajnis inĝenierojn, biokemiistojn, apotekistojn, veterinarojn, kontistojn, arkitektojn, aliajn profesiulojn kaj ankaŭ, eble — kiu scias — unu dignan verkiston aŭ du.