Karbonhidrataj nutraĵoj kaj kogna perdo ĉe maljunuloj
Tiun ĉi sonartikolon verkis kaj produktis Paŭlo Sergio Viana el Brazilo
Post la 60-a jaraĝo plej multaj homoj ekperdas parton de sia memorkapablo kaj de aliaj cerbaj kapabloj. Ĝis certa grado, oni konsideras tiun perdon normala biologia fenomeno. Ĝi varias de individuo al individuo, depende de diversaj faktoroj: genetiko, vivostilo, humoro, medikamentoj, nutrado, socia kunvivado, k.a.. Kompreneble, kelkajn el tiuj faktoroj oni povas influi, aliajn ne. La medicinista komunumo de kelkaj jaroj faras grandajn klopodojn por eltrovi kaj eventuale kontroli la ŝanĝeblajn faktorojn. Kaj oni lastatempe atingas bonaŭgurajn rezultojn.
Unu el la kampoj, sur kiuj oni plej intense esploras tiun aferon estas la nutrado. Antaŭ kelkaj tagoj la konata medicinretejo “Medscape” transskribis esploron publikigitan en la revuo “Journal of Alzheimer’s Disease” pri la influo de karbonhidrataj nutraĵoj je la mensa stato de maljunaj homoj.
Temas pri manĝaĵoj, kies enhavo estas precipe sukero, terpomoj, triktiko, maizo, rizo kaj kelkaj radikoj. Ili enhavas la tiel nomatajn glucidojn, kies ellaborado, en la homa korpo, dependas de hormono insulino por liverado de energio. Tro multe da tiaj substancoj rekte influas la cerban metabolismon, kie okazas granda aktiveco de insulino. La esploristoj do elektis por sia studo preskaŭ mil sanajn homojn pli ol 70-jarajn. Oni observis ilin dum pli ol tri jaroj kaj rimarkis, post zorga statistika analizo, ke tiuj, kiuj englutis tro grandan kvanton da karbonhidrataj nutraĵoj prezentis pli da kogna perdo ol la aliaj. Ili suferis ian specon de “cerba diabeto”, kiu damaĝas la neŭronojn. Tio ne signifas, klarigas la doktoroj, ke oni devas radikale forpuŝi sukerojn kaj panojn el la dieto, sed modere kaj ekvilibre engluti ilin, en bona proporcio kun proteinoj kaj graso.
La raporto pri tiu signifoplena esploro finiĝas per laŭdo al la tiel nomata “mediteranea dieto”, kiu enhavas verdajn foliojn, legomojn, olivoleon kaj fiŝon. Oni ne forgesu ankaŭ la integrajn grajnojn kaj la fruktojn, kiuj sendube multe helpas la homan sanon. Konstantaj korpaj kaj mensaj ekzercoj, kune kun sanaj manĝokutimoj – jen efika maniero plilongigi bonan cerban funkciadon. Tio dependas ekskluzive de ĉiu homo mem.