Enigaj metodoj por esperantaj literoj
Antaŭ nelonge aperis informo en "Libera Folio" ke ekde la venonta versio de la mastruma sistemo "Android" por kompufonoj tie estos elektebla surekrana Esperanto-klavaro. Lige kun tiu informo ekestis diskuto pri la diversaj metodoj enigi esperantajn literojn sur ekranaj kaj sur fizikaj klavaroj. Por tiu nova surekrana E-klavaro la kreinto Jacob Nordfalk elektis la plej komfortan metodon: Oni ricevas supersignitan literon per unu butonpremo. Necesas nur premi la fingron sur la koncernan virtualan klavon kiu montras la supersignitan literon.
Tamen tiu metodo taŭgas nur por virtualaj klavaroj, fizikaj klavaroj aliflanke havas klavararanĝon laŭ iu nacia normo. Ne havas sencon alikonstrui tiujn klavarojn por Esperanto, do necesas produkti la koncernajn literojn ekster tiu norma aranĝo per kromaj metodoj. La plej malnova metodo estas la uzo de senpaŝa klavo. Tio funkciis jam sur la tajpmaŝinoj. Oni unue premis senpaŝan klavon por la supersigno kiu aperis sur la papero kaj per dua klavopremo sub la supersigno aperis la koncerna litero..
Tiun metodon transprenis ankaŭ komputilaj klavarprogramoj por la diversaj naciaj versioj. En vindoza komputilo literoj laŭ tio funkcias sur la kanada multlingva klavaro, sed eblas adapti sian nacian klavarprogramon per senpaga programo de Mikrosofto. Tion mi jam faris por kelkaj naciaj klavarprogramoj. Tamen tiu metodo estas sufiĉe malkomforta, ĉar la klavo por supersigno troviĝas plej ofte ie ĉe la rando kaj tio ĝenas la fluan tajpadon. Tial la entajpado per la x-metodo estas pli agrabla. Tio tamen postulas alian teknikan solvon. Tio eblas per makro-programoj kiuj funkcias en ĉiuj programniveloj. La koncerna programo en la vindoza medio nomiĝas AutoHotKey.
Ekzistas tamen metodo kiu donas ankoraŭ pli da komforto: Oni povas surekranigi esperantajn literojn per duobla klavopremo, tiel ke el "cc" fariĝas "ĉ" aŭ el "gg" fariĝas "ĝ". Tiu metodo funkcias same surbaze de AutoHotKey en vindoza medio. Speciala afero en tiu kunteksto estas la entajpado de "aŭ" kaj "eŭ". La plej logika metodo estas tiucele entajpi "auu" resp. euu", sed eblas ankaŭ ekz. sur germana klavaro uzi klavarkombinon "aü" resp. "eü".
Tiun ĉi lastan klavokombinon mi ĝis nun uzis por la entajpado de la sonartikoloj. Sed fakte ekzistas ankoraŭ pli simpla metodo: Oni povas ricevi "aŭ" per entajpado de "aa" kaj "eŭ" per "ee". Por la entajpado de teksto en Esperanto tio kutime ne alportas problemon kaj por la malmultaj esceptaj kazoj kie oni vere bezonas "aa" aŭ "ee" en esperanta vorto, la entajpado okazas per uzo de streketo, do "a-a" fariĝas "aa". Por entajpi nacilingvan tekston oni elŝaltu resp. malaktivigu la programon.
Kiel mi jam diris en antaŭa sonartikolo pri la temo "supersignitaj literoj", mi rekomendas al ĉiu eviti surogatan skribon kaj tajpi tekstojn laŭeble kun veraj esperantaj literoj. Mi rimarkis ke esperantistoj estas sufiĉe obstinaj, sed surogata skribo malbeligas nian lingvon kaj estas signo de helpnivela lingvouzo.
La "Duoblilo" troviĝas sub https://members.aon.at/aldone/duoblilo.html