De fremda al propra lingvo
Kiam mi estis 17-jara mi ludis la rolon de la servisto "Truffaldino" en la komedio de Carlo Goldoni "La servisto de du mastroj". Pro tio mi poste ricevis senpagan instruadon pri aktorado. Grava elemento de tiu instruado estis la elformado de la voĉo kaj la lernado de la germana sceneja parolarto. Ĝuste tiu lasta ege kontentigis min kaj mi ekde tiam kun granda plezuro parolis laŭ tiu parolarto. Bedaŭrinde en nia lando oni tiel "rajtas" paroli nur sur scenejo aŭ en radio ĉar tiu parolmaniero estas tro for de la ĉiutaga lingvaĵo.
Oni parolas ĉe ni eĉ en lernejoj kaj en universitato iun miksaĵon inter la normgermana kaj la loka dialekto. Puran germanan parolas preskaŭ nur ne-aŭstroj, do germanoj el Germanio aŭ najbarlandanoj aŭ aliaj eksterlandanoj kiuj lernis la germanan kiel fremdan lingvon en lernejo. Kiam tiaj homoj venas al Aŭstrio ili ja konas la normgermanan (foje eĉ pli bone ol aŭstroj) sed ili ne jam regas la koncernan lokan dialekton kio kaŭzas al ili multe da konfuzo kaj ĉagreno. Kleraj aŭstroj ja regas la normgermanan, sed ili nepre devas paroli kun loka akĉento por ke ili ne aperu kiel germanoj aŭ kiel aliaj eksterlandanoj.
La aŭstroj ĝenerale ne ŝatas paroli laŭ fremdaj sonoj. Ili ja lernas la anglan sed rilate al prononco la angla estas tiel malklara lingvo ke apenaŭ iu klopodas paroli la anglan laŭ iu bela modelo. Do la plej granda parto de la aŭstroj ne kutimas paroli en alia lingvo kaj la normgermanan ili konsideras necesa helplingvo kiu estas laŭeble evitinda. Tio ne validas en urboj kiel Vieno, Salzburg kaj Innsbruck kie homoj parolas pli kaj pli puran normgermanan.
Tiu sinteno rilate al la parolado de aliaj lingvoj ol la loka lingvovariaĵo ankaŭ influas la E-parolantojn. La parolado de Esperanto estas plej ofte je nivelo de helplingvo. Tio signifas ke oni parolas Esperanton kun sonoj kaj kun kadenco laŭeble similaj al la hejma lingvo. Kaj tio evidentiĝas en internaciaj renkontiĝoj. Kion mi diris pri la aŭstroj, tio validas ankaŭ por parolantoj de aliaj lingvoj.
Por interkompreniĝi tia parolmaniero ja sufiĉas sed ĝi apenaŭ kontentigas, ĉar Esperanto aperas kiel fremda lingvo por ĉiuj kaj tio ne varmigas la korojn. Sed ja eblas pli bele kaj pli korvarmige paroli en Esperanto. Bonega ekzemplo estas la parolmaniero de Paŭlo Sérgio Viana ĉi tie en la Esperanta Retradio. Tiel eblas ekami la lingvon kaj entuziasmiĝi pri ĝi. Tiam Esperanto ne plu estas fremda lingvo, sed dua propra lingvo kiu kunligas homojn en la tuta mondo.