Kooperativoj denove aktualaj
Kooperativoj estas fakte invento de la 19a jarcento. Metiistoj, laboristoj kaj kamparanoj kuniĝis por helpi unu la alian. Kaj tamen, la UN deklaris 2012 la jaron de la kooperativoj. Por spertuloj, tiu decido estas komprenebla. Ili observas ke kooperativoj dum la lastaj jaroj regajnis socian akceptiĝon.
La akcelo de membroj, la memadministrado, memhelpo kaj solidareco estas konsiderataj bazaj principoj de kooperativoj. Tiuj valoroj ŝajne perdis signifon. En la dua duono de la 20a Jarcento oni opiniis ke kooperativoj devas trovi sukceson en la vasta merkato.
La 1865 kooperativoj en Aŭstrio havas ĉirkaŭ 3,3 milionojn da membroj. La plej grandan parton (1.600) prenas la agrikulturista Raiffeisen-sektoro. Dum la 1990-aj jaroj la ideo pri kooperativa solidareco estis preskaŭ forgesita. Unu kialo estis, ke la plej granda kooperativo de Aŭstrio - Konsum - bankrotiĝis.
Precipe ĉe la kooperativaj kreditbankoj la ideo pri entreprenista agado plifortiĝis. Tiuj konsideroj ludis grandan rolon por la plivastigo de la agado. Kun la falo de la fera kurteno en 1989 komenciĝis por la kreditosektoro la granda vetkuro por la negocoj en Orienta Eŭropo. La celo estis rapide kapti la merkaton por montri forton, oni celis kreskadon. Pro la ekonomia krizo post 2008 oni denove konsideris la kooperativojn kiel alternativon. En la ekonomio la socia dimensio regajnis signifon kaj tio certe estas konkurenca avantaĝo por la kooperativoj.
Krom kooperativaj kreditbankoj kaj la ŝanco loĝi malpli koste pere de kooperativoj, troviĝas pli kaj pli da novaj agadkampoj en kiuj tiu organiza formo de entrepreno estas uzata. Taskoj kiujn la ŝtata sektoro ne plu povas aŭ ne plu volas plenumi estas pli kaj pli organizataj komune en kooperativoj. Tio ankaŭ validas en la sociala sektoro ĉe infanaj grupoj aŭ ĉe la prizorgado de maljunuloj aŭ en la detala komerco por provizado kun ĉiutagaj bezonaĵoj kiu dum la pasintaj jaroj pro la formortado de malgrandaj podetalaj komercistoj preskaŭ estis malaperinta. En kelkaj lokoj la enloĝantoj kune kun la municipo fondis nutraĵvendejon kaj la homoj tie konscie provizas sin.
La granda tutmonda ekonomia sistemo ne sufiĉas por kovri la bezonojn de la homoj. Oni bezonas strukturojn en kiuj la loka iniciato havas spacon por funkcii. Ekonomio devas ne nur teknike funkcii sed ankaŭ socie, do ne nur de supre malsupren sed ankaŭ de malsupre supren. Kaj por tiaj malgrandaj strukturoj la kooperativoj daŭre estas valoraj.